Eerst Kiezen, dan rekenen!

Technische Briefing aan de Raad van Wageningen

Op woensdag 20 mei heeft de Provincie Gelderland een technische briefing over het MER gegeven aan de Wageningse Gemeenteraad. Deze online briefing mocht door iedereen die interesse had gevolgd worden, dus ook wij zaten thuis op de tribune. Van de provincie Gelderland gaven Projectleider Peter Muller, Vanja Berk, verkeerskundige, en Frederike van t Klooster, Juridisch Planoloog, verantwoordelijk voor de MER procedure en de ruimtelijke procedure, – alle drie onderdeel van het kernteam Beter Bereikbaar Wageningen – uitleg.

Drie onderdelen

De technische briefing bestond uit drie onderdelen:

  • Het actuele verkeersmodel
  • Het MER in vogelvlucht
  • Het proces in de komende periode

De gemeenteraadsleden kregen alle ruimte om tijdens deze technische briefing vragen te stellen, zodat zij straks weloverwogen kunnen besluiten welke variant de voorkeur van de raad heeft.

Het was een lange zit. Na wat opstartproblemen kwam de presentatie op gang. 2 uur lang werd de raad geïnformeerd. Het is de moeite waard om het videoverslag te beluisteren / bekijken, om een goed beeld te krijgen van de informatie en de vragen die zijn gesteld.

Videoverslag: Kijk hier de technische briefing terug

Het actuele Verkeersmodel

De presentatie had moeten beginnen met een filmpje. Helaas bleek het voor het team van de provincie niet mogelijk dit filmpje – dat de context van het project helder zou laten zien – met geluid af te spelen. Dus met een ‘we zijn trots op de film’ moest de raad het doen. Het filmpje staat inmiddels op de site van Beter Bereikbaar Wageningen, maar ook hieronder kun je het bekijken.

Daarna werd het verkeersmodel besproken, na een inleiding met de opmerking dat “het verkeer niet zo snel is gegroeid als werd geprognotiseerd”. Iets dat al heel lang door velen in Wageningen wordt onderschreven.

Bijzonder voor de situatie in Wageningen is dat er hier minder autoritten per woning zijn dan landelijk het geval is. Niet verwonderlijk voor de Wageningers: hier wordt veel gefietst. Voor fietsers kent Wageningen dan ook extreme situaties: met name de oversteek van de Nijenoord Allee bij de Churchillweg is een bekend fietsersknelpunt, net als de rotonde bij de Droevendaalsesteeg (de ingang van de Campus).

De prognoses voor 2030 zijn gedaan op basis van tellingen in 2018.

Criteria voor de tracékeuze

De keuze voor een tracé wordt gedaan op basis van 4 criteria: Doorstroming, Robuustheid, Fietsoversteekbaarheid en Verkeersveiligheid. Aan deze criteria wordt geen weging of belangrijkheid toegekend. Verkeersveiligheid is echter wel een randvoorwaarde bij de keuze van een tracé.

MER in vogelvlucht

In het MER wordt beschreven wat de effecten van de varianten zijn op mens en dier. In de effecten is geen weging aangebracht, het is enkel een beschrijving van het effect. Van 15 elementen is hiervoor het totale effect in beeld gebracht voor het gehele gebied. Het kan daarom zijn dat een effect negatief is voor een deelgebied, maar positief voor het gehele gebied.

De effecten van de 2 routes

Uit het MER komt dat de Bestaande Route een volwaardig alternatief is voor de Campusroute. Beide routes lijken gelijkwaardig, maar er zijn ook een aantal zaken niet meegenomen in de berekeningen.

  • De mitigerende maatregelen zijn bijvoorbeeld niet meegerekend, omdat die pas bepaald worden in het najaar, als het voorkeurstracé is gekozen.
  • Ook de landschappelijke inpassing staat op de planning NA de keuze voor een tracé.
  • Verkeersveiligheid is een randvoorwaarde, er is echter niet gekeken naar de invloed van maatregelen als een fietstunnel op de verkeersveiligheid van de Bestaande Route.
  • De kosten van een fietstunnel in de Bestaande Route en het effect dat deze heeft op de 4 criteria voor de tracékeuze (waaronder verkeersveiligheid) zijn echter niet meegenomen in de MER. De provincie geeft aan dat er eerst een keuze wordt gemaakt voor een tracé en dat daarna pas een doorberekening van mogelijkheden en de invloed daarvan kan worden doorgerekend.
  • Ook voor wat betreft stikstof wordt een exacte meting pas gedaan NA het maken van een keuze voor een tracé. Omdat de depositie van stikstof bekend is vindt de provincie dat deze info voldoende moet zijn om een keuze op te baseren, ondanks dat er geen exacte meting en dus geen berekening van de kosten voor mitigerende maatregelen zijn opgenomen. Ook op de vraag of de compensatieruimte voor stikstof straks niet meer kan worden ingezet voor woningbouw, moet men het antwoord schuldig blijven.
  • Een fietstunnel op de kruising Rooseveltweg / Nijenoord Allee is niet meegenomen, omdat die locatie in de cijfers geen probleem liet zien, ondanks dat in de prognose deze kruising straks veel meer fietsers te verwerken krijgt.
  • Op vragen voor wat betreft geluidsoverlast op woningen aan het bestaande tracé of een toekomstige campusroute, moet de provincie het antwoord schuldig blijven: die hebben ze niet paraat. Het effect op de gevels van de woningen is in de MER niet meegenomen. Dat wordt pas NA het maken van de keuze voor een van de tracés gedaan. Datzelfde geldt voor de kosten.

Fietstunnel

Op een vraag of een fietstunnel is meegenomen in de prognoses van de doorstroom van het verkeer werd geantwoord dat dat niet het geval is. Toen verder gevraagd werd gaf men toe dat de aanleg van een fietstunnel wel effect zou hebben op de doorstroming van het verkeer, omdat er een blokkade wordt weggehaald, waardoor zowel fietsers als autoverkeer beter kunnen doorstromen. Het effect hiervan moet echter worden doorgerekend en dat kan de provincie pas doe NADAT er een keuze is gemaakt.

Dat is opmerkelijk, want die resultaten zouden juist belangrijk zijn om een goede afweging te maken welke variant de beste oplossing biedt. De provincie geeft daarbij aan dat zij denken dat dat niet hoeft omdat men dat best zelf kan bedenken.

Daarbij tekende de provincie aan dat, als er voor een optie met een fietstunnel wordt gekozen en die fietstunnel niet gefinancierd kan worden, het plan met een fietstunnel geen reële keuze is en daarmee verworpen wordt.

Regio

De verkeersbewegingen in Wageningen worden beïnvloed door niet alleen de veranderingen in Wageningen maar ook door gebeurtenissen in de regio om ons heen. De verkeersstromen in Wageningen, Ede, de regio Food Valley en zelfs Gelderland zijn in beeld gebracht. Het effect daarvan op de situatie in Wageningen is echter niet onderzocht.

Rotonde Droevendaal

Op de vraag of de kosten voor de aanpassing van de rotonde bij Droevendaal (ingang Campus) meegenomen zijn in de berekening van de plannen, bleek er iets bijzonders aan de hand te zijn. Kiest men voor de Bestaande Route dan wordt deze rotonde aangepast naar een kruising met verkeerslichten. Bij het kiezen voor een variant van de Campusroute worden deze kosten niet meegenomen. Echter, voor de aanleg van De Born Oost moet straks de weg ook aangepast worden, want er moet een nieuwe ontsluiting komen voor dit gebied, waarbij sprake is van een VRI (verkeerslichten). Die ontsluiting zou dus bij een keuze over de Bestaande Route meegenomen worden, bij een Campusroute niet.

Kosten exclusief

Investeringskosten van de verschillende tracés zijn per variant gedaan. Daarin zijn echter een aantal zaken niet meegenomen, en dat betekent dat de twee tracés niet te vergelijken zijn op basis van de 1000 pagina’s MER die er nu liggen. De kosten en effecten van de fietstunnel, de compenserende maatregelen en de mitigerende maatregelen zijn (deels) niet opgenomen, met als argument dat dat voor elke variant anders is. Pas NADAT er een keuze is gemaakt worden die berekend. Een bizarre situatie die ervoor kan zorgen dat een oplossing die nu de voordeligste lijkt, na de keuze wel eens de duurste kan zijn. En het meest zorgwekkend is dat, wanneer de keuze voor een tracé wordt gemaakt, men zich ook committeert aan de mitigerende en compenserende kosten die bij die keuze horen!

Eerst kiezen, dan rekenen

Éérst de keuze, dan pas worden de werkelijke kosten (dus ook de kosten voor het aanpassen van kruisingen en aansluitingen die niet binnen de projectdoelstellingen zitten) berekend. Maar kan dat wel? Want als je niet alles doorrekent, qua kosten, aanpassingen en invloed op de doorstroming, kun je dan wel een juiste keuze maken? De provincie Gelderland heeft in ieder geval van de selectie van de beste oplossing voor de Bereikbaarheid van Wageningen een potje appels met peren vergelijken gemaakt. Want hoe kun je nu een keuze maken als alle factoren en consequenties niet keurig naast elkaar gelegd kunnen worden ter afweging?

Wie gaat het betalen?

De uiteindelijke keuze wordt gemaakt op basis van de kosten. Wie wat gaat betalen is nog niet duidelijk, provincie, gemeente of WUR. Echter, als de kosten niet gedekt kunnen worden, wordt het plan als onrealistisch bestempeld en kan het daarmee niet gekozen worden. Het blijft dus essentieel om alle kosten (en de vervolgkosten) per variant in beeld te hebben alvorens er een keuze gemaakt kan worden en gemaakt mag worden.

Maken we de juiste keuze?

Soms is het beter te kiezen voor een snelle aanpassing van een bestaande route om daarmee tijd te krijgen om grote veranderingen mee te kunnen nemen in toekomstplannen. Zo zien wij de keuze waar we voor staan ook. Nu kiezen voor een aanpassing van de Bestaande Route, met daarin opgenomen een fietstunnel en de aanpassing van de rotonde op Droevendaal met de ontsluiting voor Born Oost. Daarmee hebben we op korte termijn een afdoende oplossing voor een aantal problemen gecreëerd. Maar dan wel met twee voorwaarden:

  1. De huidige bewoners aan de Nijenoord Allee ontlasten door het heel snel nemen van maatregelen voor fijnstof en geluid.
  2. Zo snel mogelijk starten met een groot plan, passend bij de plannen van Food Valley, om Wageningen en de omliggende regio in 2030 écht goed te ontsluiten. Met een nieuwe infrastructuur op basis van elektrisch openbaar vervoer, snelfietspaden, deelauto’s en veel meer thuiswerken misschien?

In ieder geval is zeker dat mobiliteit er in de toekomst anders uit zal gaan zien. Moeten we dan nu kiezen voor een oplossing die daaraan voorbijgaat of kiezen we voor een toekomstvisie die past bij Wageningen Kennisstad en zetten we ons als vooruitstrevende en vooruitziende stad op de kaart?

Wij hopen op het laatste.

Vervolgstappen

Hoe nu verder?

  • De vragen die gesteld zijn naar aanleiding van de MER staan op 28 mei op de site van de provincie, per onderwerp gerubriceerd.
  • Daarna is er ruimte voor de belangengroepen om te overleggen met hun achterban
  • 15 juni   Politieke avond van de Gemeente Wageningen
  • 17 juli    dienen de adviezen ingeleverd te worden bij GS
  • Na de vakantie kiest GS een voorkeursvariant
  • In het najaar het laatste ontwerpatelier
  • 2021      Ruimtelijke procedure
  • 2013      Start realisatie

Andere opmerkingen

De Commissie MER is om advies gevraagd. Zij zullen dit advies voor de zomer publiceren op hun eigen website.

Op 19 mei heeft het College van B&W een raadsvoorstel gepubliceerd. Je kunt het hier lezen.

Het hele MER kun je hier inzien